Η κατάλυση της κολπικής μαρμαρυγής είναι μια ελάχιστα επεμβατική θεραπεία, που πραγματοποιείται στο ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο και σκοπό έχει να απαλλάξει τον ασθενή από την αρρυθμία και να αποκαταστήσει τον φυσιολογικό ρυθμό.
Η κατ’ εξοχήν υπεύθυνη για την κολπική μαρμαρυγή καρδιακή κοιλότητα είναι ο αριστερός κόλπος. Σ΄ αυτόν εκβάλουν οι πνευμονικές φλέβες που μεταφέρουν το οξυγονωμένο αίμα από τους πνεύμονες. Οι πνευμονικές φλέβες φαίνεται πως παίζουν σημαντικό ρόλο στην κολπική μαρμαρυγή καθώς εκεί εδράζονται οι αρρυθμιογόνες εστίες που προκαλούν κολπική μαρμαρυγή.
Η κατάλυση με καθετήρα πραγματοποιείται στο ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο στο νοσοκομείο από καρδιολόγους εξειδικευμένους στην επεμβατική αντιμετώπιση των διαταραχών του καρδιακού ρυθμού, σε συνεργασία με τεχνικούς και εξειδικευμένους νοσηλευτές. Στόχος της θεραπείας είναι η αποκατάσταση και η παραμονή του φυσιολογικού ρυθμού, η μείωση των υποτροπών της κολπικής μαρμαρυγής και ο έλεγχος των συμπτωμάτων του ασθενούς.
Από πολυάριθμες κλινικές μελέτες έχει φανεί πώς η κατάλυση σε σύγκριση με τις διαθέσιμες φαρμακευτικές θεραπείες είναι πολύ αποτελεσματικότερη στη διατήρηση του φυσιολογικού ρυθμού. Θα λέγαμε πώς είναι το ισχυρότερο όπλο που έχουμε σήμερα στη θεραπευτική φαρέτρα για να απαλλάσσουμε τους ασθενείς μας από την κολπική μαρμαρυγή, επαναφέροντάς τους στο φυσιολογικό ρυθμό.
Προετοιμασία του ασθενούς για την επέμβαση
Η επέμβαση κατάλυσης δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία από πλευράς του ασθενούς. Γενικώς, πρέπει να δίδεται σημασία στα παρακάτω:
Συνήθως ο ασθενής, εάν λαμβάνει αντιπηκτικά φάρμακα, δεν διακόπτει την αγωγή. Αν λαμβάνει νεότερα αντιπηκτικά που χορηγούνται μία φορά ημερησίως [Ριβαροξαμπάνη (Xarelto)], παίρνει κανονικά την δόση του την προηγούμενη ημέρα. Αν λαμβάνει νεότερα αντιπηκτικά που χορηγούνται ανά 12ωρο [Νταμπιγκατράνη (Pradaxa) ή απιξαμπάνη (Eliquis)] παίρνει κανονικά την βραδινή δόση, το προηγούμενο βράδυ, ενώ θα πρέπει να ακολουθήσει τις οδηγίες του γιατρού του σχετικά με την πρωινή δόση την ημέρα της επέμβασης. Αν ο ασθενής λαμβάνει κουμαρινικά (Sintrom, Panwarfin) και πάλι δεν διακόπτει την αγωγή και κάνει INR την ημέρα της επεμβάσεως.
Συνήθως, δεν χρειάζεται διακοπή της υπόλοιπης φαρμακευτικής αγωγής η οποία μπορεί να ληφθεί κανονικά και την ημέρα της επέμβασης, ανάλογα με τις οδηγίες του γιατρού. Όσον αφορά αντιαρρυθμικά φάρμακα, θα πρέπει προηγούμενα να γίνει συνεννόηση με τον γιατρό για το αν θα διακοπούν ή όχι.
Ο ασθενής, κατά την επέμβαση, πρέπει να είναι νηστικός το ίδιο πρωί (μπορεί να έχει πάρει κανονικά βραδινό).
Συνηθέστερα, λίγο πριν την επέμβαση ο ασθενής υποβάλλεται σε διενέργεια διοισοφαγείου ηχοκαρδιογραφήματος που χρησιμεύει κυρίως για τον αποκλεισμό της ύπαρξης θρόμβου στον αριστερό κόλπο. Εάν κάτι τέτοιο διαπιστωθεί δεν επιτρέπεται να γίνει η επέμβαση προτού χορηγηθεί εντατική αντιθρομβωτική θεραπεία με σκοπό τη διάλυση του θρόμβου.
Συχνές ερωτήσεις
Έχω κολπική μαρμαρυγή. Πρέπει να κάνω την επέμβαση κατάλυσης;
Γενικά μιλώντας, εάν κάποιος έχει συμπτώματα που οφείλονται στην κολπική μαρμαρυγή θα ωφεληθεί από την αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού, κάτι που η κατάλυση μπορεί να το πετυχαίνει με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα σε σύγκριση με τις άλλες διαθέσιμες θεραπείες. Ασφαλώς, εάν τα συμπτώματα δεν είναι τόσο έντονα, μπορεί να δοκιμαστεί αρχικά συντηρητική αγωγή, η οποία περιλαμβάνει εκτός από φάρμακα, αλλαγή του τρόπου ζωής και περιορισμό των παραγόντων κινδύνου (υπέρταση, παχυσαρκία, κατάχρηση αλκοόλ κ.α). Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση για την κατάλυση πρέπει να ληφθεί μετά από διεξοδική συζήτηση με τον καρδιολόγο που θα αναλύσει τα υπέρ και τα κατά κάθε επιλογής.
Μπορώ να ξέρω από πριν αν η κατάλυση θα έχει επιτυχία ή ποιο θα είναι το ποσοστό;
Γενικώς, οι περιπτώσεις των ασθενών που προσδοκούμε ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα από τη διενέργεια της κατάλυσης είναι ασθενείς νέοι με πολλά επεισόδια παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής που δεν έχουν συνοδούς καρδιακές ή μη καρδιακές παθήσεις. Αντίθετα, η ύπαρξη κάποιων χαρακτηριστικών μπορεί να είναι ενδεικτική για μειωμένα ποσοστά επιτυχίας. Τέτοιου είδους χαρακτηριστικά είναι: 1) η διάταση του αριστερού κόλπου, 2) η παρουσία εμμένουσας κολπικής μαρμαρυγής, 3) η παρουσία της κολπικής μαρμαρυγής επί μακρόν (πχ περισσότερο του 1 έτους) 4) η ύπαρξη συνοδών παθήσεων (σακχαρώδης διαβήτης, στεφανιαία νόσος, βαλβιδοπάθεια, υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, κ.α.).
Μπορώ να διακόψω τα αντιπηκτικά φάρμακα μετά την κατάλυση;
Τα αντιπηκτικά φάρμακα χρειάζεται απαραιτήτως να χορηγούνται για ένα μικρό διάστημα πριν (συνήθως 1 μήνα) και 2 μήνες μετά την επέμβαση. Η περαιτέρω συνέχιση της αντιπηκτικής αγωγής κρίνεται με βάση τον κίνδυνο του ασθενούς για θρομβοεμβολικά επεισόδια. Ο κίνδυνος αυτός υπολογίζεται με βάση μία κλίμακα βαθμονόμησης το CHA2DS2-VASc score. Επομένως, ανεξάρτητα με την επιτυχή έκβαση της κατάλυσης, ο ασθενής πρέπει να λαμβάνει αντιπηκτικά φάρμακα εάν έχει χαρακτηριστικά που προβλέπουν θρομβοεμβολικό κίνδυνο. Πρέπει να έχουμε υπόψη μας, ότι πολλά από τα επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής μπορεί να μην προκαλούν συμπτώματα, όμως είναι εξίσου επικίνδυνα για τη δημιουργία θρόμβων. Κάποια στοιχεία από σειρές παρατήρησης μας δείχνουν ότι η κατάλυση μπορεί να έχει θετική επίδραση στην μείωση των θρομβοεμβολικών επεισοδίων ακόμα και χωρίς τη χορήγηση αντιπηκτικών, όμως πριν αυτά τα στοιχεία επιβεβαιωθούν, πρέπει να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί για το αν μπορούμε να σταματήσουμε τα αντιπηκτικά σε ασθενείς που έχουν παράγοντες κινδύνου για θρόμβους.
Ποια είναι η καλύτερη μέθοδος κατάλυσης;
Οι δύο επικρατέστερες μέθοδοι κατάλυσης είναι η κατάλυση με RF ενέργεια και η κατάλυση με κρυο-ενέργεια με τη χρήση του cryo-balloon. Και με τις δύο μεθόδους ο αρχικός στόχος είναι η ηλεκτρική απομόνωση των πνευμονικών φλεβών. Αυτό γίνεται με τη δημιουργία κυκλοτερών βλαβών γύρω από μία ή ένα ζευγάρι πνευματικών φλεβών όταν χρησιμοποιούμε RF ενέργεια και με την έμφραξη και ψύξη κάθε μιας πνευμονικής φλέβας με τη χρήση του cryo-balloon όταν χρησιμοποιούμε κρυο-ενέργεια. Με την κρύο ενέργεια η επέμβαση γίνεται σε μικρότερο χρόνο ,όμως, συνήθως απαιτείται περισσότερη έκθεση στην ακτινοβολία και δεν υπάρχει δυνατότητα χαρτογράφησης άλλων ταχυκαρδιών που μπορεί να συνυπάρχουν με την κολπική μαρμαρυγή. Σε κάθε περίπτωση, η καλύτερη τεχνική κατάλυσης είναι αυτή που ταιριάζει περισσότερο στα χαρακτηριστικά και τις απαιτήσεις του κάθε ασθενούς. Ένα αξιόπιστο κέντρο που διενεργεί καταλύσεις κολπικής μαρμαρυγής πρέπει να δύναται να χρησιμοποιήσει με ευχέρεια και τις δύο μεθόδους.
Χρειάζεται μετά την κατάλυση να παίρνω αντιαρρυθμικά φάρμακα;
Συνήθως η κατάλυση γίνεται σε ασθενείς που τα αντιαρρυθμικά φάρμακα έχουν αποτύχει και έχει σκοπό την μόνιμη αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού χωρίς την ανάγκη μακροχρόνιας χορήγησης αντιαρρυθμικών φαρμάκων. Μερικές φορές για να αποφύγουμε τις πρώιμες υποτροπές της κολπικής μαρμαρυγής δίνουμε αντιαρρυθμικά φάρμακα για 2-3 μήνες μετά την επέμβαση. Υπάρχουν ακόμα και περιπτώσεις που προηγούμενα αναποτελεσματικά φάρμακα, μετά την κατάλυση αποδεικνύονται δραστικά, με αποτέλεσμα τον περιορισμό ή και την εξάλειψη των υποτροπών.
Θέλω να κάνω την επέμβαση, όμως έχω μεγάλες αναστολές στο θέμα των επιπλοκών!
Η κατάλυση της κολπικής μαρμαρυγής είναι μία σύμπλοκη επέμβαση που περιλαμβάνει εκτεταμένη τροποποίηση του καρδιακού υποστρώματος και για αυτό μπορεί να προκαλέσει ακόμα και σοβαρές επιπλοκές. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που πρέπει πάντα να διενεργούνται σε κέντρα που έχουν την απαιτούμενη εμπειρία. Σήμερα μετά από αρκετά χρόνια εμπειρίας γνωρίζουμε τι μπορεί να προκαλέσει τις επιπλοκές και επομένως λαμβάνουμε μέτρα για να τις αποφεύγουμε. Ειδικότερα, στα κέντρα με εμπειρία πρέπει να υπάρχει μεγάλη σχολαστικότητα στην τήρηση των κανόνων ασφαλείας, ώστε το ποσοστό των σοβαρών επιπλοκών να είναι κοντά στο μηδέν. Στην κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν και οι νέες τεχνολογίες που τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται. Η καλύτερη τρισδιάστατη απεικόνιση, οι καθετήρες με αίσθηση πίεσης, νέες αποτελεσματικές μορφές ενέργειας όπως η κρυο-ενέργεια είναι μερικές από αυτές. Αν υπολογίσουμε τον επεμβατικό κίνδυνο της κατάλυσης της κολπικής μαρμαρυγής με νούμερα, θα δούμε ότι αρκετές φορές είναι πρακτικά μικρότερος από άλλες επιλογές, όπως π.χ. τα αντιαρρυθμικά φάρμακα, που μπορεί να θεωρούνται ακίνδυνα, αλλά σε βάθος χρόνου μπορεί να είναι περισσότερο επικίνδυνα. Γενικότερα, σε κάθε επέμβαση που συστήνουμε πρέπει να βάζουμε σε μία ζυγαριά το όφελος που αναμένουμε σε σχέση με τους πιθανούς επεμβατικούς κινδύνους, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια άλλων θεραπειών αλλά και το κόστος της μη θεραπείας. Εάν αναστέλλαμε τις θεραπευτικές επιλογές μας υπό τον φόβο ότι κάτι μπορεί να πάει άσχημα, τότε δεν θα εφαρμόζαμε καμία θεραπεία στην ιατρική.
Γιατί η επέμβαση μπορεί να αποτύχει;
Όπως είπαμε ο αρχικός στόχος της επέμβασης είναι η ηλεκτρική απομόνωση της περιοχής γύρω από τις πνευμονικές φλέβες. Παρότι αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με σχετικά εύκολο τρόπο κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ο οργανισμός, στη συνέχεια, ακολουθώντας μία διαδικασία επούλωσης, μπορεί να δημιουργήσει κενά στις περιοχές που προηγούμενα είχαν περιχαρακωθεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αποκατάσταση των συνθηκών που ευνοούν την έναρξη και τη διατήρηση της κολπικής μαρμαρυγής και ως εκ τούτου, οδηγούμαστε σε υποτροπή. Μία άλλη αιτία υποτροπής είναι να υπάρχει κάποια εστία πυροδότης εκτός της περιοχής των πνευμονικών φλεβών. Πολλές φορές μία τέτοια εστία είναι δύσκολο να αποκαλυφθεί στην αρχική επέμβαση.
Εάν η επέμβαση δεν έχει επιτυχία μπορεί να γίνει ξανά;
Η επέμβαση κατάλυσης μπορεί να γίνει αρκετές φορές αν υπάρχει ανάγκη. Έχουμε παραδείγματα ασθενών που θεραπεύθηκαν με την 4η ή και 5η επέμβαση. Συνήθως, στις επεμβάσεις μετά την αρχική, επεμβαίνουμε στις περιοχές που με την πάροδο του χρόνου έχουν επανακάμψει ή προχωράμε σε στόχευση περαιτέρω σημείων που θεωρούνται υπεύθυνα.
Μπορεί η επέμβαση να έχει κάποια απώτερη δυσμενή επίδραση, μετά από χρόνια;
Στα πολλά χρόνια εμπειρίας και παρακολούθησης των ασθενών μετά από επέμβαση κατάλυσης για κολπική μαρμαρυγή δεν έχει φανεί καμία μακροπρόθεσμη βλαπτική επίδραση. Αντίθετα, έχουμε θετικές επιδράσεις στην εξάλειψη των συμπτωμάτων, στην βελτίωση της ποιότητας ζωής, στην ανάγκη εισαγωγής στο νοσοκομείο, αλλά και ενδείξεις για βελτιωμένη πρόγνωση όσον αφορά τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, την άνοια, μία ακόμα δυσμενή συνέπεια της κολπικής μαρμαρυγής, καθώς επίσης και στην συνολική επιβίωση.
Comments